Bar

Czarnogórski Raj, czyli Bar jakiego nie znacie

Rozwijające się nowoczesne miasto, największy w kraju ośrodek portowy i ośrodek komunikacyjny, otoczony zewsząd imponującą naturą. To Bar współczesny. „Wyrósł” na zgliszczach Starego Baru, którego rozwój swojego czasu również dobrze się zapowiadał…

Obiecujący początek

Ale zacznijmy od początku. Był sobie Stary Bar. Stary, bo jego początki sięgają VI w. Starożytnej osadzie, nadano nazwę Antibarum, bo leżała naprzeciw miasta Bari we Włoszech – mieszczącego się po drugiej stronie Adriatyku. Osada rozwijała się tak prężnie, aż wkrótce urosła do rangi jednego z najważniejszych ośrodków polityczno – handlowo – kulturalnych wybrzeża adriatyckiego. Co przyniosły kolejne stulecia? XV w. nobilitację Starego Baru na miano miasta – państwa. Kolejny wiek zmienia miasto – państwo w warowną twierdzę, wskutek podboju tureckiego. Dopiero pod koniec XIX w. miasto znów znajduje się w „rękach” Czarnogóry. Okazało się to jednak opłakane w skutkach dla miasta, gdyż Czarnogórcy doprowadzili do wielu zniszczeń i masowych emigracji ludności z tych terenów. Trzęsienie ziemi w 1979 r. było tylko dopełnieniem tego procesu. Zaledwie 10 sekund definitywnie zdecydowało o przyszłości miasta, które wskutek niszczycielskiej siły przyrody przekształciło się w ruiny.

Dzisiaj nieco odległy, Stary Bar stał się więc zapomnianym sennym miasteczkiem, skrywającym się u stóp stromej góry Rumija. Ale co ważne, dał początek istnieniu najważniejszego portowego miasta Czarnogóry – „nowego” Baru.

Nowy Bar

Miasto zalicza się do jednego z największych w kraju, stanowi jeden z 12 okręgów gminy Bar (Bar I) oraz jest jej stolicą. Liczy jednak zaledwie 17,7 tysięcy mieszkańców. Zamieszkany jest w znacznej mierze przez Czarnogórców, Serbów, a także po części przez przybywających na jego teren Albańczyków. Bar od południa i południowego wschodu bezpośrednio sąsiaduje z miejscowościami Polje, Burtaiši (w okręgu Bar II) oraz Bjeliši (okręg Bar III i IV), od północy z Maroviči (okręg Bar V) oraz Vitiči (okręg Šušanj), od wschodu z pasmem górskim Rumija, od zachodu zaś granicę stanowi przepiękna panorama Adriatyku.

Bar to jedno z najbardziej słonecznych miast w basenie Morza Śródziemnego położone na południu Czarnogóry. Przez jego teren przepływa rzeka Željeznica. Pasmo górskie Rumija dzieli Bar od największego jeziora Bałkan – Jeziora Szkoderskiego, w znacznej części objętego przez niezwykle malowniczy naturalistyczny Park Narodowy Jezioro Szkoderskie.

Bar pełni rolę największego w kraju portu morskiego (towarowego i pasażerskiego) W Marinie Barskiej znajduje się także port jachtowy. Jak świetnie miasto komunikuje się innymi częściami Europy, może potwierdzić funkcjonujące regularne połączenie promowe Baru z portem Bari oraz sezonowe z portem Ankona, zlokalizowane po drugiej stronie Adriatyku, we Włoszech. W Barze swój bieg rozpoczyna linia kolejowa łącząca Podgoricę i Belgrad z wybrzeżem.

Przez Bar przebiega również fragment Magistrali Adriatyckiej, czyli drogi biegnącej wzdłuż Adriatyku w sąsiednim państwie chorwackim – trasa europejska E851. Nie sposób zaprzeczyć, że Bar jest fantastycznym miejscem, pełniącym rolę ważnego ośrodka komunikacji, zarówno morskiej jak i drogowej oraz kolejowej.

Wielokulturowość – cenny skarb, czy powód do zmartwień?

W mieście widoczna jest wielokulturowa spuścizna – m. in. rzymska, bizantyjska, wenecka, czarnogórska, serbska, czy otomańska. Z tego też względu miasto zamieszkują wyznawcy różnych religii – głównie prawosławni, następnie muzułmanie i katolicy.

Bar zatem nie jest miastem jednolitym ani monokulturowym. Burzliwe dzieje Czarnogóry, a w konsekwencji także Starego Baru nie wykształciły spójnego tożsamościowo społeczeństwa, który mógłby szczycić się historią swoich przodków. Społeczeństwo może mówić więcej o innych narodowościach, które działały na terenie ich kraju i miasta. Bar to miasto, które pochwalić się może bardzo cennym wielokulturowym dziedzictwem. Jednak ta wielokulturowość jest konsekwencją tego, że w mieście, jak i w całym kraju żyją różne narodowości, z których żadna nie stanowi nawet połowy liczby wszystkich mieszkańców. Istnieją różne wyznania, z których żadne nie stanowi decydującej większości. Podobna sytuacja odnosi się do kilku języków, w których porozumiewają się mieszkańcy miasta i kraju.

Cenne dziedzictwo kulturowe, czyli co skrywa Bar

Przechadzając się przez miasto, warto zatrzymać się w gaju oliwnym, w pobliżu Starego Miasta przy drzewie oliwnym – Starej Maslinie, który liczy około 2000 lat i jest najstarszym drzewem w Europie i co ciekawe, wciąż wydaje owoce. Legenda podaje, że przy drzewie tym dochodziło do pojednania wśród skłóconych rodzin. Aby uwiecznić ten niezwykły „zabytek” przyrody, można go sfotografować płacąc 1 euro za wstęp na ogrodzony teren, gdzie znajduje się drzewo. W 1963 r. Stara Maslina uznana została za pomnik przyrody.

Ruiny Starego Baru skrywają wiele „pereł” starożytnej architektury. Będzie to brama miejska, cytadela, z której można podziwiać imponujące czarnogórskie widoki, akwedukt, kamienna wieża zegarowa, pałac książąt i biskupów, kościół św. Weneranda, ruiny kościoła św. Katarzyny, a także pozostałości katedry św. Jerzego z XII w., na których pięć wieków później powstał meczet. Spacerując po Starym Barze możemy przenieść się w dawny starożytny świat, niczym jak na Forum Romanum w Rzymie i wyobrazić sobie, jak wyglądały lata jego świetności. Gdy dotrzemy na mury obronne miasteczka, rozciągająca się stamtąd panorama, przeniesie nas z powrotem do teraźniejszości, jednak teraźniejszości pięknej, bo ukazującej zjawiskowe gaje oliwne, błękit Adriatyku i zieleń otaczających pasm górskich.

Na wybrzeżu „nowego” Baru znajduje się Zespół pałacowy Topolica, a w jego obrębie pałac króla Mikołaja, powstały w 1885 r. W skład całego kompleksu wchodzi także pałacyk wzniesiony dla córki króla, kaplica oraz ogród zimowy. Na terenie zespołu pałacowego można podziwiać ponadto park z różnorodnymi roślinami śródziemnomorskimi. Obecnie Zamek pełni rolę biblioteki miejskiej oraz muzeum, którego ekspozycja zawiera broń królewską, stroje z czasów panowania króla Mikołaja, flagi oraz meble.

W mieście można zobaczyć także zabytkową kolejkę wąskotorową Ćiro, obsługującą trasę Bar – Virpazar w latach 1908-1959.

W samym mieście tras turystycznych nie odnajdziemy, lecz w zamian za to, odprężającą i spokojną wędrówkę zapewnią nam szlaki znajdujące się wokół Jeziora Szkoderskiego. Wyprawę możemy połączyć z rejsem statkiem oraz wycieczką w Starym Barze, a także poza granicami Czarnogóry – w Shkodra, w Albanii.

Coś dla podróżnych i nie tylko

Na terenie Baru znajdują się plaże żwirowe, żwirowo-kamieniste, często oddzielone od reszty lądu pasmem roślinności. Dużą zaletą miasta jest położenie plaży miejskiej w centrum Baru. Ma ona 750 m długości i powierzchnię 21 tys. m² i można z niej obserwować port morski oraz wkradające się w morze urokliwe wzniesienia. Zaś u podnóża góry Volujica, mieszczącej się na południe od miasta, odnajdziemy plażę Crvena stijena, która niestety osiągalna jest tylko od strony morza. Podróżni często udają się także na żwirową plażę Veliki Pijeska, zlokalizowaną 10 km na południe od Baru. Kochający morskie kąpiele, będą zachwyceni, bo woda morska jest bardzo ciepła przez 6 miesięcy w roku, a jej temperatura wynosi wtedy od 21 do 26 ^oC. Niedalekomorskiego wybrzeża znajduj się także piękna i lubiana przez przyjezdnych promenada.

Zatoka Barska zaprasza okolicznych i przyjezdnych śmiałków nurkowania do odkrywania dawno pochłoniętych przez wodę statków, a na terenie mariny, entuzjaści elitarnego wędkarstwa mogą złowić cenione „grube ryby” świata wodnego – torpedowate i szybkie włóczniki oraz tuńczyki. W Barze istnieje również możliwość uprawiania innych sportów wodnych – windsurfingu, jazdy na nartach i skuterach wodnych. Gmina Bar zapewnia wymarzone warunki dla miłośników sportu wodnego na terenie przystani Bar Harbor i Virpazar na jeziorze Szkoderskim.

W pierwszej dekadzie XXI w. coraz więcej podróżnych zaczęło dostrzegać w Barze wspaniałe i warte poznania miejsce. W mieście znajdują się różne rodzaje obiektów turystycznych: apartamenty, hotele „bed&breakfast”, pensjonaty oraz wille. Obecnie w Barze funkcjonuje około 30 hoteli oraz ośrodki i kwatery prywatne, które oferują około 28 tys. miejsc noclegowych. Organizacja Turystyczna Bar Riviera podaje dane, według których w 2007 r. Bar odwiedziło 122 251 turystów. Z każdym kolejnym rokiem liczba turystów przybywających do Baru wzrasta. W Barze funkcjonuje także mnóstwo lokali gastronomicznych. Również w tej dziedzinie każdy znajdzie coś dla siebie. Znajdują się tam zarówno drogie restauracje, kawiarnie, kameralne kafejki, jak i rozpowszechnione fast – foody. Najbardziej popularne są miejscowe dania z ryb i owoców morza, a dla nieprzekonanych do typowo śródziemnomorskich potraw, lokale gastronomiczne oferują duży wybór dań kuchni międzynarodowej.

Bar to świetne miejsce dla lubiących rozrywkę. Szczególnie w sezonie turystycznym, a więc od kwietnia do października, organizowane są liczne imprezy w samym mieście oraz w hotelach. Dla osób preferujących inny rodzaj spędzania czasu wolnego, interesujący może okazać się program muzeum regionalnego oraz miejscowej galerii sztuki „Velimir A. Lekovic”. Dla zwolenników pływania, w sierpniu organizowany jest maraton pływacki na trasie prowadzącej z Sutomore do miasta Bar, liczącej 5 km. Natomiast fani kina odnajdą się na dorocznym festiwalu produkcji telewizyjnej, rozpoczynającym się w październiku.

W mieście oprócz obiektów turystycznych, znajdują się obiekty zaplecza handlowo – usługowego, począwszy od małych sklepów, przez usługi związane z ochroną zdrowia, po obiekty oświatowe – kilkanaście szkół, trzy przedszkola, a nawet cztery uczelnie wyższe. Miasto gwarantuje zatem nie tylko świetne warunki dla odpoczynku turystów, ale dba także o potrzeby i rozwój swoich mieszkańców.

Bliscy sąsiedzi

Z Barem sąsiaduje wiele miejscowości, które warto zobaczyć. Są one równie piękne i różnorodne. Z Baru odległość 30 – 40 minutowej jazdy na południe dzieli nas od przesiąkniętej wpływami i kulturą muzułmańską miejscowości Ulcinj, położonej przy granicy Czarnogóry z Albanią. Poruszając się na północny – zachód dotrzemy do Sutomore – miejscowości oddalonej 10 km od Baru, słynącej z pięknych plaż. Na północ od Baru położona jest jedna z najbardziej popularnych miejscowości o funkcji ośrodka wypoczynkowego – Budva. Pomiędzy wszystkimi turystycznymi miejscowościami kursują klimatyzowane minibusy Olimpia Express. Istnieje również możliwość wynajęcia samochodu na takie wycieczki, lecz wiąże się to z większym wydatkiem niż podróżowanie minibusami.

Planując przyjazd do Baru z Polski, można rozważyć trzy sposoby: wyjazd zorganizowany, zapewniający przejazd autokarem wycieczkowym, przyjazd prywatnym samochodem lub lot samolotem do Belgradu bądź Podgoricy, skąd do Baru dotrzemy pociągiem.

Warto wiedzieć

Dla turystów istotna może okazać się informacja o ubiorze, obowiązującym przy wejściu do obiektów sakralnych – kobiety mają obowiązek zakryć włosy, nie mogą także wejść do takiego obiektu z odkrytymi ramionami czy nogami. Przy wejściu należy także zdjąć buty.

Bar w skrócie, czyli co warto zobaczyć

 Zatem w jaki sposób najlepiej spędzić czas w Barze? Oto kilka wskazówek:

1. Zwiedzić Stary Bar i przenieść się na chwilę do starożytności,
2. Obejrzeć Stary Maslin – najstarsze drzewo Europy,
3. Udać się na górę Rumija i uwiecznić przepiękną panoramę na Adriatyk, Bar oraz na Jezioro Szkoderskie,
4. Poleniuchować na plaży i zakosztować kąpieli w ciepłej wodzie Adriatyku,
5. Zobaczyć Barską Marinę,
6. Skorzystać z możliwości uprawiania sportów wodnych,
7. Skosztować lokalnych specjałów kuchni śródziemnomorskiej,
8. Udać się na wycieczkę nad Jezioro Szkoderskie i zobaczyć tam niczym niezmącone cuda natury.

Odkryj czarnogórski Bar

Połączenie morza, plaż, śródziemnomorskiego klimatu, turystyki i … życia codziennego, kreuje specyficzny charakter miejsca. Patrząc na Stary Bar i Bar „nowy”, obserwujemy, jak dziedzictwo dawnych cywilizacji przenika się z teraźniejszością i współczesnymi osiągnięciami miasta.

Bar to wspaniałe miejsce, urzekające przyrodą, różnorodnością krajobrazu i wielokulturowym dziedzictwem cywilizacyjnym. Jeżeli kochasz śródziemnomorski klimat, słońce, wodę i dziką przyrodę, to miejsce jest właśnie dla ciebie. Bar oferuje gorące i piękne plaże nad Adriatykiem, możliwość odkrywania pereł dawnej architektury oraz szeroki wachlarz wyboru sportów wodnych – nurkowanie, wędkowanie, windsurfing oraz jazdę na skuterach i nartach wodnych.

Autor tekstu: Karolina Kowalczyk